Św. Barbara

Imieniny 4 XII
„Gdy w Barbarę pada – zima ostra się zapowiada.”
„Gdy w świętą Barbarę gęś chodzi po lodzie, to Boże Narodzenie będzie po wodzie.”
Patronka: Święta Barbara
Data urodzenia nieznana, zmarła w 306 r. n.e.

 

Św. Barbara nie jest postacią historycznie potwierdzoną, niemniej istnieje wiele legend dotyczących jej postaci. Była piękną dziewczyną, którą ojciec, bogaty poganin Dioskor zamykał w wieży, aby nie każdy mógł podziwiać jej urodę. Barbary to nie przerażało, gdyż dzięki temu mogła w spokoju oddawać się rozmyślaniom. Odmawiała też ręki każdemu potencjalnemu kandydatowi na męża wyszukanemu dla niej przez ojca. Była nie tylko piękna, ale też mądra. Zadawała sobie wiele pytań natury egzystencjalnej, na które nie zawsze znajdowała odpowiedzi. Napisała, więc list do wielkiego teologa w Aleksandrii Orygenesa.

Z odpowiedziami przybył do jej wieży kapłan Walentyn. Mógł ją odwiedzać, gdyż udawał lekarza. Po wielu dysputach z kapłanem Barbara zapragnęła przyjąć chrzest. Zgodnie z ówczesnymi zwyczajami potrzebny był do tego zbiornik z wodą. Poprosiła więc ojca o wybudowanie łaźni. W czasie nieobecności ojca przyjęła chrzest, kazała wykuć w swojej dwuokiennej wieży trzecie okno jako znak Trójcy Świętej, oraz powiesiła krzyż. Pragnęła oddać się Bogu i życiu duchowemu. Jako zagorzały przeciwnik chrześcijaństwa Dioskor nie mógł pogodzić się z wyborem córki. Kazał ją torturować, została wychłostana i obita maczugami, obcięto jej piersi i przypalano pochodniami. Naga i okaleczona została wywleczona na rynek, ale tam aniołowie okryli ja welonem. W końcu Dioskor własnoręcznie ściął jej mieczem głowę, ale został za to natychmiast ukarany. W momencie kiedy głowa Barbary upadła, zabiło go uderzenie pioruna.

Relikwie:
Ok. 1000 roku trafiły do kościoła San Marco w Wenecji a później do klasztoru Św. Jana Ewangelisty na wyspie Torcello w pobliżu Wenecji.

Patronaty:
Jest patronką górników, murarzy, cieśli, architektów, artylerzystów, dzwonników, flisaków, kapeluszników, kowali, ludwisarzy, marynarzy, pompiarzy, strażników, szczotkarzy, tkaczy, węglarzy, budowniczych fortyfikacji i załóg fortecznych, chorych na dżumę, więźniów i dobrej śmierci. Jest orędowniczką w czasie burzy i pożaru, gorączki i zarazy.

Atrybuty:
wieża z trzema oknami, w której była więziona; kielich (niekiedy z hostią), gdyż przed straceniem anioł przyniósł jej do więzienia Komunię Świętą, księga, miecz, którym została ścięta, pawie lub strusie pióro, palma męczeństwa, błyskawica.

W sztuce:
Najstarszy zachowany wizerunek Św. Barbary pochodzi z XIII wieku, jest to fresk w kościele Santa Maria Antiqua w Rzymie.

Zwyczaje:
Ścinanie 4-go grudnia „gałązek Św. Barbary” (jabłoni lub wiśni). Wstawia się je do wazonu, aby mogły zakwitnąć na Boże Narodzenie. W tradycyjnej kulturze polskiej upowszechniło się obchodzenie 4-go grudnia święta górników tzw. Barbórki. Tego dnia odbywają się uroczystości, defilady i koncerty. Górnicy otrzymują odznaczenia i stopnie górnicze, a adepci w zawodzie zostają pasowani na górnika i przyjęci do braci górniczej.

Odpowiedniki:
ang. Barbara, franc. Barbara, Barbe, hiszp. Barbara, łac. Barbara,
niem. Barbara, Barbel, Barbele, ros. Варбара, Варbара.

Formy pochodne i zdrobnienia:
Basia, Basiunia, Basieńka, Baśka, Barbarka.

Etymologia:
Imię Barbara ma pochodzenie grcko-łacińskie. Przymiotnikiem bάrbaros określano w Grecji osobę nie mówiąca po grecku. Każdy obcy język brzmiał w ich uszach jako „bar-bar” i tak narodziło się imię męskie Barbarus oznaczające cudzoziemca. Barbara jest jego żeńskim odpowiednikiem.

Analiza imienia:
Kobiety noszące imię Barbara to eleganckie marzycielki o silnej woli. Uczuciowe i wrażliwe, z wrodzonym poczuciem piękna. Ładnie mówią i piszą. Inteligentne ale mają skłonność do lenistwa i odkładania wszystkiego na jutro. Żyją w wyimaginowanym świecie, co jest przyczyną mimowolnych kłamstewek. Twierdzą, że szczypta intrygi nigdy nie zaszkodzi. Towarzyskie; łatwo wybaczają, ale nie zapominają.

Współcześnie imię Barbara nosi 572295 Polek.

Bibliografia:
Craughwel, T. J. (2006). Święci na każdą okazję. Sandomierz: Wydawnictow Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Gorys, E. (2007). Leksykon Świetych. Warszawa: Klub dla Ciebie.
Grzenia, J. (2006). Słownik Imion. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Janicka-Krzywda, U. (1993). Patron-Atrybut-Symbol. Poznań: Pallottinum.
Kaczorowski, B. (Red.). (2009). Nasi Święci Patroni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Winczewski, M. (2006). Leksykon imion. Białystok: Studio Asyropsychologii.